Baas in eigen huis: Verantwoordelijkheid en keuze

Jongeren ervaren door de fysieke oefeningen in groep hoe ze reageren op wat anderen, de buitenwereld,…. ‘hen aandoet’, ervaren dat het ook anders kan, en hoe ze anders kunnen reageren. Door het koppelen van deze ervaring aan reflectie, leren jongeren zich niet alleen bewust te worden van de consequenties van impulsieve en ongecontroleerde reacties, maar ook, door herkenning van signalen van het lichaam, dit ‘voor te zijn’, en bewuster te kiezen welke reactie de voorkeur heeft. Zo worden ze geleidelijk aan baas over het eigen gedrag en de eigen emoties, door vanuit de eigen ervaring te werken, niet op basis van wat ‘derden’ zeggen.

Ik had eens een gast, die voetbalt op heel hoog niveau, eerste klasse, 15-16 jaar. En hij vertelde dat hij ongelooflijk veel gele kaarten kreeg, en rode kaarten. Maar hoe kreeg hij die? De tegenstander schopte bijvoorbeeld op zijn enkel, en hij reageerde met ontploffen: roepen, agressieve uitval. En daardoor kreeg hij dus die gele kaarten. En dus zeg ik tegen hem, dat moet je leren vermijden. En in één van de volgende sessies – ik had het nochtans niet gevraagd – zei hij “Als ik er nu over nadenk, ik krijg al veel minder gele kaarten sinds dat ik naar hier kom”. Hij had geleerd om telkens zo’n situatie voorviel, in plaats van er op te springen, dat hij dan in conversatie met die andere gast gaat, en zegt van, “dat was nu weer op mijn enkel, voor mij is dat ook niet leuk”. Hij had dus wel zijn boodschap gegeven, maar hij had er geen negatief gevolg van. Dat is zo’n mooi voorbeeld van dingen die hij heeft gedaan bij mij, en die dan een stuk open getrokken worden naar andere situaties. Want in principe was hij bij mij terechtgekomen omwille van een misdrijf dat hij had gepleegd, iets dat niets met zijn voetbal te maken had. (Rots en Water trainer)

Het gaat wel over een soort patroon van heel vlug reageren, zowel fysiek als in uw gedachten. Om dat besef bij gasten binnen te brengen, en hen daar een stukje adempauze te laten nemen. In plaats van willen te reageren, even te wachten. (Rots en Water trainer)

Daarnaast rest nog het grote werk van te aanvaarden wat niet kan veranderd worden (de anderen, de omgeving). Dit impliceert ook dat het enige waar je echt iets aan kan doen, het eigen gedrag en de eigen emoties zijn. Eens je dit inzicht verworven hebt, kan je ook beter keuzes maken, en daar dan ook de verantwoordelijkheid voor nemen. Zo leren ze het heft in eigen handen te nemen door van binnenuit te werken, in plaats van aan de buitenkant of de omgeving te sleutelen.

Wat we ook sterk aanleren en dat vind ik iets heel krachtig is van: Wat dat anderen doen heb je nooit onder controle. Laat dat een stuk los. Lachen anderen met u? Pesten ze u? Je kan dat niet voor andere mensen onder controle hebben. Je gaat dat niet kunnen veranderen. Je kan alleen maar kijken wat je daar zelf mee kunt gaan doen. Daar heb je wel altijd een keuze in. Ik heb de indruk dat dat wel werkt, dat het wel binnenkomt. (Rots en Water trainster)

Het gaat voor mij echt om de inzet die de jongeren tonen. En dat is voor alles zo. Ze leven, ze groeien op in een situatie die ze niet onder controle hebben, in een maatschappij waar ze niet altijd het gevoel hebben dat ze welkom zijn, die hen discrimineert en waar er veel racisme is. Maar voor dat deel waar je zelf verantwoordelijk voor kan zijn, doe dat dan ook! En verberg je niet achter de façade van de clichés. De dingen die je zelf in handen hebt, probeer die goed te doen. Daar geloof ik in. (bokstrainer)

We beginnen fysiek – sterk staan, lage ademhaling – om dan ook mentaal stevig te gaan staan. Om echt te gaan kiezen, oké ik zit hier in een stresssituatie, hoe ga ik daar nu op reageren. Die andere is zodanig kwaad, dat ik er eerst aandacht aan zal moeten geven en eens vragen “waarom ben je eigenlijk zo kwaad, waarom zijn we nu eigenlijk ruzie aan het maken”, in plaats van direct te zeggen “hey, doe eens gewoon”. Eerst wat water zijn, dan rots. Het is de kunst om te gaan schakelen tussen die Rots en Water, en door heel veel grappige, en onnozele, en toffe spelletjes komen die gasten zichzelf heel de tijd tegen, en leren ze daarin keuzes te maken. (Rots en Water trainer)

We werken ook naar de toekomst, verre toekomst en nabije toekomst en aan doelen werken. Wat wil je bereiken en wat heb je nodig? Als je dat en dat wilt bereiken, moet je dan nu of in school uw kop op tafel leggen, of moet je dan gaan opletten? Misschien toch maar even opletten. Op die manier werken we dan. Het moet uit jezelf komen. Ik zeg nooit wat gasten moeten doen. Tegen niemand in het project zeg ik dat. Ze weten het zelf wel. Ze moeten het zelf ontdekken. Ik moet hun niets opleggen. (Rots en Water trainer)